Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Δημογραφικό πρόβλημα - Βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος του ελληνισμού;

Μπορεί τα μνημόνια, η ανεργία και οι περικοπές μισθών και συντάξεων να είναι μονίμως στο κέντρο της επικαιρότητας τα τελευταία 6 χρόνια, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνισμού και επισήμως πλέον δεν είναι - σε βάθος χρόνου πάντα - τίποτε απ' όλα αυτά.
Όπως αναδεικνύεται από πρόσφατες έρευνες, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας (αλλά και της Κύπρου) είναι το δημογραφικό (δείτε σχετική αναφορά εδώ και την αναλυτική έκθεση εδώ). 
Βέβαια μια ματιά γύρω μας - για όσους ζουν ακόμα στην Ελλάδα ή στην Κύπρο - δίνει μια σαφή εικόνα της κατάστασης: οι γάμοι είναι όλο και λιγότεροι, τα ζευγάρια κάνουν οικογένεια όλο και σε μεγαλύτερη ηλικία (πράγμα που περιορίζει το δυνητικό αριθμό απογόνων), ενώ και αυτοί που κάνουν, σταματούν στο 1ο παιδί - με τα δύο παιδιά να θεωρούνται "ταβάνι" για τους περισσότερους.
Την ίδια στιγμή μεγάλο κομμάτι του οικονομικού ενεργά πληθυσμού μεταναστεύει μαζικά εκτός Ελλάδας, παίρνοντας μαζί του εκτός απ' τ' όνειρά του και ένα κομμάτι από το μέλλον της πατρίδας μας: αυτοί είναι γραφτό να κάνουν παιδιά και οικογένεια εκτός των στενών ορίων της Ελλάδας και να χτίσουν τις χώρες υποδοχής τους με τα εφόδια που έχουν πάρει στην χώρα μας.
Στην πραγματικότητα όμως η οικονομική κρίση είναι απλώς η θρυαλλίδα που τίναξε τα πάντα στον αέρα: Όπως φαίνεται από πλειάδα στατιστικών στοιχείων, το 1980 ο δείκτης γονιμότητας ήταν στην χώρα μας στο 2,21%, με αυτόν πέφτει στα 2003 στο 1,28%, και το 2014 στο 1,30%. Η Κύπρος δε, βρίσκεται (στα 2014) μόνο μια θέση πάνω από την Ελλάδα έχοντας δείκτη 1.31%.
Επομένως, ακόμα και την περίοδο που η Ελλάδα βρισκόταν στα χρόνια της ευμάρειας, τα στατιστικά στοιχεία ήταν συντριπτικά εις βάρος του μέλλοντος του ελληνισμού και έπρεπε να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε ποτέ, αφού οι πολιτικοί - τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο - στηρίχθηκαν στην τεχνητή αύξηση του πληθυσμού της χώρας λόγω της εισροής μεταναστών και της επιστροφής ενός ποσοστού Ελλήνων που ζούσαν εκτός Ελλάδας και Κύπρου στις χώρες τους. Οι τελευταίοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία συνταξιούχοι, αποφάσισαν να επιστρέψουν για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τους.
Στη συνέχεια όμως, ήρθε η κρίση, οι νέοι άρχισαν να φεύγουν μαζικά εκτός των συνόρων για ένα καλύτερο αύριο, ενώ την ίδια ώρα οι παλιοί ξένοι μετανάστες άρχισαν να ψάχνουν άλλες χώρες να συνεχίσουν τη ζωή τους ή να επιστρέφουν στις χώρες τους. Και φτάσαμε, εδώ που βρισκόμαστε σήμερα.

Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι μόνο ελληνικό. Είναι πανευρωπαϊκό (διαβάστε σχετικά εδώ για την Ιταλία). Βέβαια στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες,και  σε αντίθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο (που όπως και πολλά άλλα πράγματα, το δημογραφικό ζήτημα έχει παραπεμφθεί στις καλένδες) γίνονται προσπάθειες στήριξης της οικογένειας και της τεκνοποίησης. Διαφημιστικές καμπάνιες, κοινωνικά επιδόματα και παροχές (π.χ. επιδόματα γάμου - τέκνων, προστατευμένες άδειες μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα), υποστηρικτικοί μηχανισμοί (π.χ. παιδικοί σταθμοί, υποστήριξη της μητρότητας) είναι μερικές μέθοδοι που έχουν ακολουθηθεί - με τις μεγάλες χώρες να δέχονται επίσης μεγάλο αριθμό μεταναστών (σε στοχευμένες εργασιακές ειδικότητες).
Η πολιτειακή ηγεσία αντίθετα αδυνατεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, αφήνει απροστάτευτους όσους αποφασίσουν να κάνουν το "παραπάνω βήμα" (δηλ. την οικογένεια) με την κατάσταση στον ιδιωτικό τομέα να θυμίζει "ζούγκλα" (με έγκυες να υποχρεώνονται σε παραίτηση ή να μην πληρώνονται καν τα προβλεπόμενα από το νόμο) και απλώς περιμένει εξωτερικούς παράγοντες (όπως π.χ. τους μετανάστες) να λύσουν το θέμα. Όπως πάντα δηλαδή, κάποιος "από μηχανής Θεός" θα έρθει να σώσει την κατάσταση για μας.

Η αντιμετώπιση αυτή είναι το λιγότερο αφελής και επικίνδυνη. Γιατί αυτό που κινδυνεύει δεν είναι το ελληνικό ή το κυπριακό κράτος. Αυτό είναι το λιγότερο, δεδομένου ότι, ούτως ή άλλως, με την εξέλιξη της Ε.Ε.,η Ελλάδα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, θα απορροφηθεί από μια μεγαλύτερη κρατική οντότητα - αν παραμείνουμε βέβαια ως χώρα εντός της Ε.Ε. Για την Κύπρο τα πράγματα είναι χειρότερα, αφού υπάρχει και ο φόβος της Τουρκίας. Το ζητούμενο επομένως δεν είναι να υπάρχουν κατοίκοι σε μια χώρα που να πληρώνουν φόρους, χωρίς κανένα συνεκτικό στοιχείο. Αυτό ίσως είναι το ζητούμενο για τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών που θέλουν να παρουσιάζονται ως "πολίτες της Ευρώπης" και να εξασφαλίσουν το μέλλον των παιδιών τους, τα οποία θα κάνουν κουμάντο στην Ευρώπη. Το ζητούμενο είναι υπάρχουν Έλληνες - και αυτό που κινδυνεύει είναι ο ελληνισμός με όλα τα χαρακτηριστικά του, όπως η γλώσσα, η κουλτούρα, η θρησκεία, η παράδοσή και η ιστορία του.
Και για να μην χαρακτηριστούμε ως ρατσιστές ή εθνικιστές, δεν αναφερόμαστε σε κάποιους "γνήσιους" απογόνους των αρχαίων Ελλήνων. Αναφερόμαστε σε ομάδες ανθρώπων που αναγνωρίζουν τα παραπάνω στοιχεία ως δικά τους, δέχονται ότι τους αντιπροσωπεύουν και αυτοχαρακτηρίζονται ως Έλληνες - πάνω και πέρα απ' οτιδήποτε άλλο. Αυτοί δε χρειάζεται να είναι 15 γενιές "Έλληνες", ούτε να είναι λευκοί. Πρέπει να έχουν όμως ελληνική συνείδηση, ανεξαρτήτως "ρίζας". 

Οι μετανάστες δεν μπορεί να είναι η λύση, γιατί όταν έρχονται μαζικά γκετοποιούνται (όπως έχει αποδείξει η πρόσφατη ελληνική και όχι μόνο εμπειρία) ή ριζοσπαστικοποιούνται (όπως έχει αποδείξει η πρόσφατη βρετανική, γαλλική και βελγική εμπειρία). Ως αριθμοί και ως "φτηνό εργατικό δυναμικό" είναι καλοί για τις άρχουσες οικονομικές τάξεις, αλλά τα προβλήματα που δημιουργούνται στη βάση είναι αξεπέραστα. Ειδικά όταν η διαφορά κουλτούρας είναι τέτοια που δεν επιτρέπει την υπερπήδηση των κοινωνικών στεγανών που υπάρχουν στις χώρες υποδοχής καθώς και από μέρους των μεταναστών. 

Βέβαια ελληνισμός μπορεί να υπάρξει και εκτός συνόρων της χώρας. Ως τέτοιος υπήρξε εξάλλου για αιώνες, μέχρι την απελευθέρωση, και για δεκαετίες μετά απ' αυτήν. Όμως οι εποχές αλλάζουν, η παγκοσμιοποίηση είναι ισχυρότερη από την ατομική οντότητα (όταν αυτή δεν έχει καλλιεργηθεί έντονα), ενώ η αφομοίωση είναι ευκολότερη για εθνικές ομάδες που μπορούν να αισθανθούν "σαν το σπίτι τους" στην χώρα υποδοχής. Έτσι έχουμε το παράδοξο οι Έλληνες που φεύγουν από την χώρα μας τα τελευταία χρόνια να επιζητούν και να επιτυγχάνουν την αφομοίωση (αφού διακατέχονται από μια δυτικού τύπου κουλτούρα και προέρχονται από μια κοινωνία που ξεκίνησε πάνω σε χριστιανικές βάσεις - παρόμοιες μ' αυτές των κοινωνιών στις οποίες καταλήγουν) ενώ την ίδια στιγμή οι μετανάστες που έρχονται στην χώρα μας, δυσκολεύονται ν' αφομοιωθούν αφού το άλμα που χρειάζεται να κάνουν είναι μεγαλύτερο. Την ίδια στιγμή οι σύγχρονοι Έλληνες μετανάστες- υπό το φόβο της απόρριψης - αποστρέφονται τους εαυτούς τους (απορρίποντας έμμεσα την ελληνικότητά τους), περιορίζουν την εκμάθηνση της γλώσσας τους στο σπίτι (με ό,τι αυτό συνέπαγεται για την ποιότητα και το βάθος γνώσης της για τις επόμενες γενιές), αποξενώνονται από τη θρησκεία και την παράδοσή τους και καταλήγουν στην Ελλάδα μόνο για τις διακοπές τους - και αυτό όχι πάντα. Έτσι είναι μαθηματικά βέβαιο ότι για τις επόμενες γενιές η Ελλάδα θα είναι απλώς μια χώρα καταγωγής - και όχι το κύριο σημείο αναφοράς τους.

Το μέλλον φαίνεται δηλαδή να είναι κάθε άλλο παρά λαμπρό. Η έλλειψη σχεδίου (το οποίο εξάλλου δεν πρόκειται να φέρει άμεσα αποτελέσματα ούτως ή άλλως) μπορεί ν' αποδειχτεί καταστροφική δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πιθανότητες οικονομικής ανάκαμψης τέτοιας που να ωθήσει σε μαζικές επιστροφές των Ελλήνων μεταναστών.

Επομένως είναι απαραίτητη η χάραξη μιας μακρόπνοης, εθνικής στρατηγικής που να στοχεύει στην ενίσχυση της παιδείας (προς όλα τα κοινωνικά στρώματα και κυρίως τα ευπαθή), την ύπαρξη κοινωνικής και οικονομικής σταθερότητας καθώς και στήριξη της οικογένειας και της μητρότητας. Μπορεί αυτά ν' ακούγονται "παλιομοδίτικα", ίσως και αφελή σε πολλούς, αλλά σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης (όπως αυτή που ζούμε) επιβάλλεται η επιστροφή σε σίγουρες λύσεις. Για τα υπόλοιπα θα υπάρξει χώρος για πειραματισμούς στο μέλλον - αν υπάρξει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: