Οκτώ + ένα πράγματα που μας αρέσουν στις παλιές ελληνικές ταινίες

Με αφορμή τη σωρεία παλιών ελληνικών ταινιών που λόγω εποχής κατακλύζουν τις τηλεοπτικές μας οθόνες, βρήκαμε εκείνα τα στοιχεία των ταινιών που μας κάνουν να θέλουμε να τις βλέπουμε ξανά και ξανά. Έτσι λοιπόν στις παλιές ελληνικές ταινίες μας αρέσει που:

α) Παίζουν ηθοποιοί που παραμένουν αξεπέραστοι ακόμα και σήμερα. Μεγάλα ταλέντα όπως ο Σταυρίδης, ο Ρίζος, ο Παπαγιαννόπουλος, ο Βέγγος, ο Κωνσταντάρας παρότι έπαιξαν τυποποιημένους ρόλους και σε ορισμένες περιπτώσεις πάνω σε ξεπατικωμένα σενάρια (με ένα μικρό αστερίσκο που εξηγούμαι παρακάτω), έβγαζαν γέλιο ή κλάμα (το οποίο θέλει επίσης χάρισμα) με τον τρόπο τους και χάρις το ταλέντο τους. Λυπόμαστε αλλά ούτε ο Φιλιππίδης, ούτε ο Χαραλαμπόπουλος και οι λοιποί σημερινοί αστέρες μπορούν να φτάσουν το ταλέντο τους και τις ερμηνείες τους - όσο καλοί και να είναι.

β) Τα σενάρια των ταινιών τους μπορεί να μοιάζουν να μιλούν για πράγματα χιλιοειπωμένα, αλλά τουλάχιστον έχουν μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος, ενώ υπάρχει μια λογική αλληλουχία, ακόμα και στις "δεύτερες" ταινίες. Πράγμα σπάνιο στις μέρες μας δυστυχώς.

γ) Δεν υπάρχουν βωμολοχίες. Ακόμα και στις "σκληρές" ταινίες όπου υπάρχουν θέματα όπως η πορνεία και ο υπόκοσμος είναι το κύριο πεδίο δράσης δεν υπάρχει ούτε μια "κακή" λέξη. Στην εποχή μας αποτελούν ψωμοτύρι, ακόμα και όταν δεν χρειάζεται για να βγει "βιασμένο" γέλιο ή υπερβολή.

δ) Οι καλοί κερδίζουν σχεδόν πάντα. Ο φτωχός νέος και η φτωχή νέα παντρεύονται, η ηρωίδα βρίσκει μια καλή τύχη, μια κληρονομιά έρχεται από το πουθενά...Οι κακοί τιμωρούνται... Ο "από μηχανής Θεός" έρχεται κατευθείαν από το αρχαίο δράμα και δίνει ένα τέλος που ικανοποιεί ηθικά τον θεατή και δίνει μια "σωστή" και "αποδεκτή" λύση. Πράγμα που δε συμβαίνει στην πραγματικότητα.

ε) Οι "πλούσιοι και δυνατοί" καταλαβαίνουν την αξία των "φτωχών και καταφρονεμένων", περνώντας από την αλαζονεία στην ταπεινότητα με μεγάλη ευκολία - δίνοντας αξία σε όλους. Πράγμα που επίσης δε συμβαίνει στην πραγματικότητα.

στ) Οι ήρωες είναι μεν βγαλμένοι από μια άλλη εποχή - γι' αυτό και οι ελληνικές ταινίες είναι "ηθογραφικές" για όλους εμάς που τις βλέπουμε σήμερα - αλλά πολλούς από αυτούς τους χαρακτήρες τους συναντάμε ακόμα και σήμερα. Στις κωμωδίες ακόμα και οι "κακοί" έχουν μια αστεία πλευρά, ενώ στις δραματικές μπορεί κανείς να ταυτιστεί και να συμπαθήσει τον ήρωα. Εύκολα. (Δείτε το "Η οδύσσεια ενός ξεριζωμένου" ολόκληρο και θα καταλάβεται τι εννοούμε).

η)  Οι ταινίες είναι επίσης φτιαγμένες για τον μέσο άνθρωπο, αλλά προσπαθούν να περάσουν "σωστά" μηνύματα -δεν αποτελούν δηλαδή "φωτογραφία" του κακού εαυτού του (δεδομένου ότι η Ελλάδα του 50, του 60 και του 70 δεν ήταν παράδεισος και η εκμετάλλευση έδινε και έπαιρνε) και δεν προσπαθούν να τον κολακέψουν. Οι έχοντες λοιδωρούνται και δεν επεφυμούνται όπως συμβαίνει δηλαδή στις τηλεοπτικές σειρές και στις σημερινές κινηματογραφικές ταινίες.

θ) Δεν υπάρχουν δύσκολα νοήματα, βαθυστόχαστες σκέψεις και δεν είναι απαραίτητη η πλήρης προσήλωση στην ταινία, πράγμα που συμβαίνει σήμερα. Το story έχει πάντα κοινό τέλος - οι ελεύθεροι παντρεύονται / οι χαμένοι ξαναβρίσκονται / οι νεκροί ανασταίνονται και στο τέλος όλοι πάνε σ' ένα κέντρο και γλεντούν (συνήθως με Ζαμπέτα). Και παρότι οι συντελεστές τους δεν είχαν διεθνείς διασυνδέσεις πολλές πήραν και διεθνή βραβεία και παίχτηκαν με επιτυχία σε διεθνή φεστιβάλ

και τέλος...

ι) Οι ταινίες αυτές είναι συνδεδεμένες - για τους περισσότερους από εμάς - με την παιδική μας ηλικία, στην οποία τις πρωτοείδαμε. Επομένως όταν τις ξαναβλέπουμε σήμερα - ενήλικες όντας - το κάνουμε με νοσταλγία. Όχι της εποχής στην οποία αναφέρεται ή είναι γυρισμένη η ταινία αλλά της δικής μας παιδικής ηλικίας...